Bursa’nın yeşil incisi, dört imparatorluğa başkentlik yapmış kadim şehir İznik… Tarih kitaplarında okuduğunuz olayların tam merkezinde yürümek, gölün serinliğini hissetmek ve yüzyıllık lezzetleri tatmak için İznik, şüphesiz en doğru adres. UNESCO Dünya Mirası yolunda emin adımlarla ilerleyen bu açık hava müzesinde görmeniz gereken en özel noktaları ve 2025 yılında tüm dünyanın konuştuğu o büyük keşfi sizler için derledik.

1. Gölün Altındaki Gizem: İznik Bazilikası ve Papa’nın Tarihi Ziyareti

2014 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü rutin bir envanter çalışması sırasında, helikopterden çekilen sıradan bir kare, arkeoloji dünyasında bomba etkisi yarattı. Göl kıyısının sadece 20 metre açığında, suyun yaklaşık 1.5-2 metre derinliğinde sessizce yatan bu devasa yapı, Amerikan Arkeoloji Enstitüsü tarafından ‘Dünyada Yılın En Büyük 10 Arkeolojik Keşfi’ listesine alınarak uluslararası bir şöhrete kavuştu.

Burası sadece arkeolojik bir kalıntı değil, Hristiyanlık tarihi için bir dönüm noktası. Hristiyanlığın temel ilkelerinin belirlendiği 1. İznik Konsili‘nin toplandığı yer olarak düşünülen bu alan, 2025 yılında Hristiyan dünyası için tarihi bir ana tanıklık etti. Papa’nın bölgeye gerçekleştirdiği ziyaret, bazilikanın önemini tüm dünyaya bir kez daha duyurdu. Vatikan’ın bu ziyareti, İznik’i inanç turizminde Roma ve Kudüs ile yarışır bir odak noktası haline getirdi.

2. Gladyatörlerin Sahnesi: İznik Roma Tiyatrosu

Anadolu’daki diğer antik tiyatrolardan çok farklı, arkeolojik ezberleri bozan bir mimari yapıya hazır olun. Efes, Aspendos veya Hierapolis gibi antik kentlerde görmeye alışık olduğumuz, doğal bir dağ yamacına yaslanarak inşa edilen tiyatroların aksine; İznik Roma Tiyatrosu, tamamen düz bir ova üzerine kurulmuş gerçek bir mühendislik harikasıdır.

MS 2. yüzyılda İmparator Trajan döneminde yapılan bu devasa yapı, uzun süren restorasyon çalışmalarının ardından kapılarını tekrar ziyaretçilere açtı. Bir zamanlar 15 bin kişinin gladyatör dövüşlerini ve tiyatro oyunlarını izlediği bu basamaklarda oturmak, Roma döneminin ihtişamını hissetmek için birebir.

3. Dinlerin Kesişme Noktası: İznik Ayasofya (Orhan Camii)

İznik’in merkezinde yükselen Ayasofya, kentin tarihsel ve inanç dünyasındaki en önemli yapılarından biridir. İlk olarak kilise olarak inşa edilen bu anıtsal yapı, Hristiyanlık açısından büyük öneme sahip 7. Konsil’e ev sahipliği yapmış; Osmanlı döneminde, Orhan Gazi zamanında cami olarak yeniden düzenlenmiştir.

Duvarlarında hem Hristiyan fresklerini hem de İslam sanatının zarif hat yazılarını aynı anda görebileceğiniz nadir yerlerdendir. Tarih boyunca yangınlar ve depremler geçirse de hala ayakta duran bu yapı, hoşgörü kavramının mimariye bürünmüş halidir.

4. Çini Sanatının Hafızası: İznik Müzesi (Nilüfer Hatun İmareti)

Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden biri olan Nilüfer Hatun İmareti, günümüzde İznik Müzesi olarak hizmet veriyor. 1388 yılında I. Murat tarafından annesi Nilüfer Hatun adına yaptırılan bu bina, ters T planlı mimarisiyle başlı başına bir sanat eseri.

İçerisinde İznik kazılarından çıkarılan Roma ve Bizans dönemi lahitlerini, sütun başlıklarını ve tabii ki dünyaca ünlü İznik Çinilerinin en nadide örneklerini inceleyebilirsiniz. Müzenin bahçesinde tarihe kısa bir yürüyüş yapmak, şehrin sanatsal derinliğini anlamanızı sağlayacak.

5. Tarih Turuna Lezzetli Bir Mola: İznik’in Meşhur Pizzası

İznik mutfağı denildiğinde akla haklı olarak ilk önce gölün sunduğu taze yayın balığı, kerevit veya o meşhur İznik köftesi gelir. Ancak son yıllarda şehrin gastronomik haritasında sessiz sedasız yükselen ve gezginlerin favorisi haline gelen sürpriz bir lezzet durağı daha var: İznik’in Artisan Pizzacıları.

Tarihi surların arasında, odun ateşinde pişen, incecik hamuru ve yerel malzemelerle hazırlanan bu pizzalar, İtalya’yı aratmayacak nitelikte. Özellikle uzun bir yürüyüşün ardından, yerel halkın ve turistlerin mutlaka uğrayın dediği bu pizzacılarda (Gezginlerin favorisi genellikle Artisan Bakery veya Pizza Rome olarak bilinir), keyifli bir akşam yemeği yiyebilirsiniz. Tarihi atmosferde modern bir gastronomi deneyimi yaşamak İznik gezinize farklı bir tat katacak.

Gezgin Tüyosu: İznik gezinizi planlarken finali mutlaka göl kenarında yapın. Türkiye’de güneşin suya batışının en net izlendiği nadir yerlerden biri olan İznik Gölü, akşam saatlerinde adeta bir renk cümbüşüne sahne olur. Gökyüzünün turuncudan mora çalan tonları gölün durgun sularına yansırken, elinizde sıcak bir çay eşliğinde bu görsel şöleni izlemeden ve o büyüleyici kızıl manzarayı fotoğraflamadan şehirden ayrılmayın.